hipertansiyon neden olur ne demek?

Hipertansiyon (yüksek tansiyon), kanınızın damarlarınızın duvarlarına karşı uyguladığı basıncın sürekli olarak yüksek olması durumudur. Bu yüksek basınç, zamanla kalp, beyin, böbrekler ve diğer organlara zarar verebilir. Hipertansiyonun birçok nedeni vardır ve sıklıkla birden fazla faktörün birleşimiyle ortaya çıkar. Bunlar şu şekilde özetlenebilir:

1. Primer (Esansiyel) Hipertansiyon: Hipertansiyon vakalarının büyük bir çoğunluğunu (%90-95) oluşturur. Bu tip hipertansiyonun belirli bir nedeni yoktur. Genetik yatkınlık, yaşam tarzı faktörleri ve yaşlanma gibi çeşitli faktörlerin etkileşimi sonucu gelişir.

• Genetik Yatkınlık: Aile öyküsünde hipertansiyon varsa, sizin de geliştirme riskiniz daha yüksektir. Bazı genler kan basıncını düzenlemeyi etkiler.
• Yaşam Tarzı Faktörleri:
  • Tuzlu Beslenme: Fazla tuz tüketimi, vücutta su tutulmasına ve kan basıncının artmasına yol açar.
  • Obezite/Kilolu Olma: Fazla kilolu veya obez olmak, kalp ve damar sistemine daha fazla yük bindirir ve kan basıncını yükseltir.
  • Fiziksel Aktivite Eksikliği: Düzenli egzersiz, kalp ve damar sağlığını iyileştirerek kan basıncını düşürmeye yardımcı olur.
  • Alkol Tüketimi: Aşırı alkol kullanımı, kan basıncını yükseltir.
  • Sigara İçme: Sigara içmek, damarları daraltır ve kan basıncını artırır.
  • Stres: Kronik stres, vücutta çeşitli hormonal değişikliklere neden olarak kan basıncını yükseltebilir.
  • Uyku Apnesi: Uyku sırasında nefes almanın durması ve tekrar başlaması, kan basıncında artışa yol açar.
  • Diyet: Dengesiz, işlenmiş gıda ağırlıklı beslenme, yüksek doymuş yağ ve trans yağ alımı kan basıncını artırır. Meyve, sebze ve tam tahılların az tüketilmesi de risk faktörüdür.

2. Sekonder (İkincil) Hipertansiyon: Bu tip hipertansiyon, altta yatan bir tıbbi durumun sonucu olarak ortaya çıkar. Tedavi edilmesi gereken bu altta yatan durum giderildiğinde, kan basıncı genellikle normale döner. Sekonder hipertansiyonun bazı nedenleri şunlardır:

• Böbrek Hastalıkları: Böbreklerin, vücuttaki tuz ve su dengesini düzenleme yeteneğinin bozulması.
• Adrenerjik Tümörler (Feokromasitoma): Adrenalin ve noradrenalin gibi hormonları aşırı üreten tümörler.
• Primer Aldosteronizm (Conn Hastalığı): Aldosteron hormonunun aşırı üretilmesi.
• Uyku Apnesi: Uyku sırasında nefes almanın durması ve tekrar başlaması.
• Hipotiroidizm (Guatr): Tiroid bezinin yetersiz çalışması.
• Kushing Sendromu: Kortizol hormonunun aşırı üretilmesi.
• Bazı ilaçlar: Oral kontraseptifler, bazı ağrı kesiciler, bazı soğuk algınlığı ilaçları.

Hipertansiyonun belirtileri genellikle yoktur, bu nedenle düzenli kan basıncı ölçümü çok önemlidir. Erken teşhis ve tedavi, kalp krizi, felç, böbrek yetmezliği gibi ciddi komplikasyonların önlenmesine yardımcı olur. Hipertansiyon tanısı konulduğunda, yaşam tarzı değişiklikleri ve/veya ilaç tedavisi gerekebilir. Bir doktorla görüşerek bireysel risk faktörlerinizi değerlendirmek ve sizin için en uygun tedavi planını belirlemek önemlidir.